Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de küresel ısınmaya bağlı olarak daha sık görülen aşırı sıcak hava dalgaları, iklim değişikliği ile mücadelede atılması gereken acil adımları bir kez daha gündeme getirdi. DW Türkçe’ye konuşan iklim uzmanları, küresel ısınmaya neden olan sera gazı emisyonlarının hızla düşürülmesi gerektiğini vurgulayarak, Türkiye’de orman alanlarının korunmasının artan önemine dikkat çekti.
Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe) Türkiye İklim ve Güç Politikaları Koordinatörü Hasret Katsöz, “Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele için yapması gereken, Milas Akbelen Ormanı’nda yaptığının tam tersi. en önemli yutak alanlarımız İklim Krizle mücadele edebilmek için öncelikle mevcut ormanlarımızı, toprak ve su kaynaklarımızı korumalıyız çünkü iklim değişikliğinin yoğunlaşan etkilerine karşı hazırlıklı olmalıyız, dayanıklılığımızı artırmalıyız” dedi. .
Özlem KatözözFotoğraf: Privat
Havadaki karbondioksiti emen ve depolayan doğal veya yapılı sistemlere “karbon yutakları” denir. Ormanlar ayrıca en değerli farenks olarak kabul edilir.
Limak Holding ve IC Holding ortak iştiraki YK Enerji’nin maden sahasını genişletmek için son dönemde gerçekleştirdiği ağaç kesimiyle gündeme gelen Akbelen Ormanı’nda yaşananlara değinen Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi Kıdemli Uzmanı ve İklim Değişim Koordinatörü Dr. Ümit Şahin, “Bugün Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerine yakıt sağlayacak kömür madenciliği için Muğla’daki Akbelen Ormanı’nın yok edilmesi gibi hatalar Türkiye’nin iklim politikaları konusundaki iddiasıyla çelişiyor.”
“Kömür kullanımından vazgeçilmesi ve ormanların korunması gerekirken, termik santrallerin ömrünü uzatmak isteyen firmaların ormanları yok ederek daha fazla kömür çıkarması ve yakması için her türlü önlem alınıyor” diyen Şahin, ormanların büyük katkısı olduğunu söyledi. hem sera gazı yutağı olarak hem de biyoçeşitliliği destekleyerek iklim krizinin önlenmesinde rol oynamaktadır. dedi.
Ormanlar bir negatif emisyon kaynağıdır
“Mevcut ormanların korunması, ormanlık alanlarda sanayi, madencilik, enerji vb. yatırımlara izin verilmemesi ve orman yangınlarına hızlı müdahale imkanlarının artırılması, iklim krizi ve biyolojik çeşitlilik kaybıyla mücadele için son derece önemlidir” diyen Şahin ormanların “negatif emisyon” özelliğini hatırlattı:
Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Akbelen Ormanı’nda ağaçların kesilmesine engel olmak isteyen İkizköy sakinleri.Fotoğraf: ANKA
“Aslında ormanlar karbondioksit yutucudur ve negatif emisyonlara neden olduğu kabul edilir. Bu, Türkiye’nin toplam sera gazı emisyonlarını azaltır. Ancak son yıllarda odun ve kereste üretimindeki artış nedeniyle, aşırı ağaç kesme ve orman yangınları, dolayısıyla ormansızlaşma, azalmıştır. Türkiye’nin yutak kapasitesi, yani “Negatif emisyonlar yarı yarıya azaltıldı. Toplam karbondioksit emisyonumuzu artıran ve atmosferdeki karbon birikimini hızlandıran sebeplerden biri de budur.”
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü’nün ormancılık istatistiklerine göre Türkiye’de 2022 yılında 8 bin 406 hektar alanda maden ruhsatı verildi. Orman Genel Müdürlüğü’nün verileri, Türkiye’de 2021 yılında yaklaşık 140 bin hektar araziyi yakan mega orman yangınlarının ardından geçen yıl 12 bin 799 hektar ormanlık alanın yandığını ortaya koydu.
“Kömür için tarih verilmeli”
İklim uzmanları, yurtdışındaki örneklerde olduğu gibi, Türkiye’nin kömürlü termik santrallerin kapatılması için tarih belirlemesi gerektiğini belirtiyor.
İklim kriziyle mücadele için fosil yakıtların yer altında kalması gerektiğini ve hükümetin kömür madeni tevsilerine son vermesi gerektiğini belirten Katisöz, “Kömüre dayalı termik santrallerin kapatılması için en geç 2030 tarihini belirlemeli, kömüre dayalı termik santrallerin kapatılması için adil geçiş programları hazırlamalıyız. bu sektörde istihdam edilenlerin yeşil ekonomilere geçişi.” .
Dr. Ümit ŞahinFotoğraf: Özel
Şahin’e göre iklim krizinin en önemli nedeni kömür, petrol ve doğal gaz yani fosil yakıtların yakıldığı enerji, ulaşım, sanayi ve benzeri ekonomik faaliyetler.
“Çözüm, ulaşımı, sanayiyi ve ısıyı hızla elektriklendirmek ve yüzde 100 yenilenebilir enerji (özellikle rüzgar ve güneş) ile elektrik üretmek için yeni yenilenebilir enerji santrali kurulumlarını hızla artırmaktır. Bunun için kamu politikaları geliştirilmeli ve teşvikler sağlanmalıdır. Ayrıca ulaşımda ve sanayide de elektriğe ihtiyaç var.”Kullanımının zor olduğu alanlar için yenilenebilir kaynaklardan elde edilen yeşil hidrojene geçmeliyiz. Verimli teknolojiler kullanılarak daha az elektrik tüketimi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile enerji tasarrufu da sera gazı emisyonlarını azaltacaktır” diyen Şahin, Türkiye’nin tüm bunlar için gerekli finansmana ve teknolojiye sahip olduğunu belirtti.
Paris Anlaşması yükümlülükleri
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 196 ülkenin imzaladığı ve yasal bağlayıcılığı olan uluslararası Paris Anlaşması’nın ortak hedefi, küresel sıcaklık artışını 1,5 derece ile sınırlamak. Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), bunun için yapılması gerekenin küresel karbondioksit emisyonlarını 2030 yılına kadar yüzde 43 azaltmak ve 2050 yılına kadar sıfıra indirmek olduğunu belirledi.
Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, bu hedefe ulaşmak için yeni kömürlü termik santral inşa edilmemeli, gelişmiş ülkelerde 2030’a, gelişmekte olan ülkelerde ise 2040’a kadar mevcut kömürlü termik santraller kapatılmalı; Ulaşımda petrol, elektrik üretimi ve ısınmada doğalgaz, sanayide kömür ve doğalgaz tüketimi gibi diğer fosil yakıtların kullanımına 2050’li yıllara kadar tamamen son verilmelidir. Küresel sıcaklık, sanayi öncesi döneme göre, yani 1800’lerin sonlarından bu yana yaklaşık 1,2 santigrat derece arttı.
Akbelen Ormanı’nda ağaçların kesilmesini protesto eden aktivistlerFotoğraf: ANKA
IPCC raporlarına göre iklim krizine karşı en savunmasız coğrafyalardan biri olan Akdeniz Havzası’nda yer alan Türkiye, Paris Anlaşması taahhütleri kapsamında Kasım 2022’de açıklanan Ulusal Katkı Beyannamesi’nde, iklim krizini azaltma hedefi belirledi. sera gazı emisyonlarını 2030 yılı için yüzde 21’den yüzde 41’e yükseltmişti. Ancak emisyon artışında mutlak azaltma yerine azaltma sözü veren Türkiye’nin bu katkısı, iklim uzmanları tarafından bir kez daha yetersiz bulundu. Türkiye, 2053 yılına kadar net sıfır emisyona (karbon nötr) ulaşmayı hedefliyor.
Açık iklim verilerini analiz eden İklim İzleme platformuna göre Türkiye, en fazla sera gazı emisyonuna neden olan ülkeler arasında 18. sırada yer alıyor. Türkiye’nin küresel emisyonlardaki payı %0,92’dir.
“Enerji dönüşümü mümkün”
Şahin ve ekibinin İstanbul Politikalar Merkezi’nde yaptığı çalışmaya göre, Türkiye’nin Paris Anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi ve 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşması, bu nedenle 2035 yılına kadar elektrik üretiminde kömür kullanımından vazgeçmesi şart değil. güç kaynağı güvenliğinde herhangi bir soruna neden olur. Gerekli şebeke esnekliği önlemleri alınarak, toplam karbondioksit emisyonlarını 2030 yılına kadar 2018 seviyelerinin yüzde 32 altına düşürmek ve 2050 yılına kadar elektrikte yüzde yüze yakın yenilenebilir enerjiye dönmek mümkün.
Ancak bu dönüşümün ekonomik bir maliyeti de var. Şahin, yeni yatırımlar ve istihdamın artırılmasıyla bu sorunun aşılabileceği görüşünde.
“Bu dönüşümün 2030 yılına kadar yıllık 10 milyar dolarlık maliyeti var ama bu aynı zamanda enerji ve sanayide yenilikçi yatırımlar, teknolojik atılım, yeni yeşil işler yaratarak istihdamı artırma, fosil yakıt ithalatını azaltma ve daha ucuz elektrik anlamına geliyor.” Şahin. Ulaşım, inşaat, sanayi gibi diğer alanlarda gelişen ve ucuzlayan teknoloji sayesinde zaman içinde azaltım imkanlarının artacağını ve Türkiye’nin 2053’te net sıfır hedefine ulaşabileceğini sözlerine ekledi.
Ancak bunun için Türkiye’nin Ulusal Katkı Beyanı geliştirip artıştan azaltmayı hedeflemek yerine öncelikle 2030 veya 2035’e kadar mutlak bir emisyon azaltım hedefi belirlemesi, böylece gerçekçi bir karbon fiyatının yakalanması ve ekonomik aktörlerin dönüşümü ve Şahin, pazarın sağlanması gerektiğini söyledi. Bir an önce kömürden çıkış tarihinin ilan edilmesinin şart olduğunu da belirtiyor.
İş dünyasına yatırım çağrısı
DW Türkçe’ye konuşan Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş de hükümetin sera gazı emisyonlarını azaltabilecek önemli politikalar uygulaması gerektiğini belirterek; Hükümetin aldığı bu önlemlere iş dünyası, özel sektör ve sermaye kümelerinin de destek verdiğini ancak aynı zamanda yeni yenilenebilir enerji kaynaklarına, özellikle elektrik enerjisinin bol ve ucuz olmasını sağlamak için önemli yatırımlar yapmak zorunda olduklarını söylüyor. ,” istihdam ile birlikte.
prof. Dr. Murat TürkeşFotoğraf: Privat
Türkeş, “Yerel yönetimlerin katkısının yanı sıra tarım, su birlikleri ve çevre örgütleri gibi sivil toplum kuruluşlarının ve akademik odaların da bu felsefeye destek vermesi gerekiyor. Aksi mümkün değil.”
prof. Türkeş, vatandaşlara düşen görevleri şöyle dile getiriyor: “Öncelikle devletlerin misyonları var ama vatandaşların doğal olarak bundan uzak durması gerekiyor. Vatandaşların yaşam tarzlarını ve tüketim alışkanlıklarını hızla değiştirmeleri gerekiyor. Karbon ayak izini azaltabilen bir yaşam, güç ve su ayak izi ve atık ayak izi.” “Bugün temelde bolluk yok ama paramızın olması bize bu parayla çok yüksek güç kullanma ve çok fazla karbon ayak izi üretme hakkı vermiyor. Bence daha mütevazi, daha sağlıklı, daha insanca bir hayat mümkün. .”
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?
